Birleşmiş Milletler (BM), İkinci Dünya Savaşı sonrasında dünya barışını sağlamak ve uluslararası güvenliği korumak amacıyla kuruldu. Ancak, aradan geçen neredeyse 80 yıllık süreçte, BM'nin bu misyonunu yerine getirmede büyük ölçüde başarısız olduğu görülüyor. Özellikle Filistin meselesi ve Gazze'deki insanlık dışı saldırılar karşısında BM’nin hareketsiz kalması, kuruluş amacından ne kadar saptığını gözler önüne seriyor.
Türkiye Gazetesi yazarı İsmail Kapan, BM'nin yapısal sorunlarına dikkat çekerek, teşkilatın güçlü ülkelerin menfaatlerini koruma amaçlı kurulduğunu ve dünya barışı için etkili bir yapı olmadığını vurguluyor. Kapan, Gazze’de yaşanan İsrail saldırıları karşısında BM’nin hiçbir somut adım atamadığını belirtirken, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Dünya beşten büyüktür” söylemiyle BM’nin reform ihtiyacını sürekli gündemde tuttuğunu ifade ediyor.
Gazze’deki İsrail Soykırımı ve BM’nin Sessizliği
Kapan’ın değerlendirmelerine göre, İsrail’in Gazze’de yürüttüğü insanlık dışı saldırılar soykırım boyutlarına ulaşmış durumda. Binlerce sivilin öldürüldüğü ve yaralandığı bu süreçte, BM Güvenlik Konseyi herhangi bir ateşkes kararı bile çıkaramamış durumda. Gazze’de taş üstünde taş bırakmayan İsrail, sadece Filistin’i değil, Lübnan’ı da hedef almış durumda. Bu saldırılar sırasında öldürülen Lübnanlıların sayısının 492 olduğu belirtiliyor. Kapan, bu vahşet karşısında BM’nin tamamen işlevsiz hale geldiğini vurguluyor.
BM'nin Yapısal Sorunları
BM’nin dünya barışına katkı sağlayamamasının arkasında yatan en büyük neden, Kapan’a göre kuruluş esaslarının yanlış olması. 1945’te güçlü devletlerin çıkarlarını korumak için kurulan BM, ABD, İngiltere, Fransa, Rusya ve Çin’in etkisi altında işlev görüyor. Bu durum, dünya genelindeki savaş ve çatışmaların çözülmesinde BM’nin yetersiz kalmasına neden oluyor. Kapan, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in bile bu duruma dair çaresizliğini “Bugünün küresel düzeni kimse için işlevsel değil” sözleriyle dile getirdiğini hatırlatıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Dünya Beşten Büyüktür” Söylemi
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ilk kez 2014 yılında BM kürsüsünden “Dünya beşten büyüktür” diyerek, BM'nin mevcut yapısına karşı reform çağrısında bulunmuştu. Bu söylem, giderek dünya genelinde daha fazla yankı buldu. Erdoğan, BM’nin adaletsiz yapısına karşı çıkarken, insanlığın ortak kürsüsünden tüm dünyaya soruyor: “Daha neyi bekliyorsunuz?” Akan kanı durdurmak için BM’nin harekete geçmesi gerektiğini vurgulayan Erdoğan, sadece BM değil, tüm dünya liderlerinin bu sorumluluğu alması gerektiğini belirtiyor.
BM’nin Reform İhtiyacı
BM Güvenlik Konseyi'ndeki beş daimi üyenin veto hakkı, dünya genelindeki çatışmaların çözümünü engelliyor. ABD Başkanı Joe Biden bile bu duruma dikkat çekerek, BM’de reform ihtiyacını dile getiriyor. Ancak, İsmail Kapan’a göre, BM’nin reform yapabilmesi için bir dünya savaşı çıkmadan gerekli adımların atılması şart.
İnsanlık Onuru ve BM’nin Çıkmazı
BM'nin bu yılki Genel Kurul ana teması “Kimseyi Geride Bırakmamak: Barış, Sürdürülebilir Kalkınma ve İnsan Onuru” olarak belirlendi. Ancak Kapan, bu temanın Gazze’de yaşanan insanlık dışı saldırılar karşısında tamamen inandırıcılığını yitirdiğini savunuyor. İsrail’in soykırım suçu işlediği açıkken, BM’nin bu duruma müdahale edememesi ve Uluslararası Adalet Divanı’nın gereken adımları atmaması, BM’nin dünya barışı için bir umut kaynağı olmaktan çıktığını gösteriyor.
Sonuç olarak, BM’nin dünya barışını sağlamakta ve özellikle Filistin meselesinde etkin bir rol oynamakta yetersiz kaldığı açıkça ortadadır. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın reform çağrıları, BM’nin işlevini yerine getirebilmesi için bir yol haritası sunmaktadır. Ancak, bu reformların gerçekleştirilip gerçekleştirilemeyeceği ve BM’nin geleceği büyük bir soru işareti olarak kalmaya devam ediyor.
Yorum Yazın