Tirşik nedir?
KÜLTÜR SANATSoğuk kış aylarının vazgeçilmezi tirşik, nasıl yapılır? Hangi yöreye aittir?
Tirşik, kürtçe kökenli bir kelime olup, acımsı ve ekşi anlamına gelmektedir. Hem tırşik, hem de tirşik olarak yazılır ve iki anlamdada kullanılır.
Zehirli bir bitkidir. Çiğ olarak ağza alındığında toksik etkisi yaratır. Hafif kabarcıklar oluşmasına neden olurken, müdahele edilmezse ölüme kadar yol açar. Bu nedenle tirşik otu doğranırken, eldiven kullanılması tavsiye edilir.
Peki bu denli zehirli olan ot, nasıl şifalı hale getirilir?
Çiğ hali oldukça zararlı olan tirşik bitkisi, pişirildiğinde tam bir şifa deposu haline geliyor. Akdeniz ikliminde sevilen bir bitki olan tirşik otu, Andırın doktoru olarakta biliniyor.
Adana, Osmaniye, Kahramanmaraş ve özellikle de Kahramanmaraş’ın Andırın yöresinde yetiştirilen tirşik bitkisi ile çorba yapılıyor. Birçok yörede yapılsa da, ana vatanı Gavur dağına özgüdür.
Nivik, yılanyastığı, kabargan, yılan otu, ayıkulağı, gavur pancarı ve yaban pancarı gibi isimleri de bulunan tirşik bitkisinin büyük yapraklı ve küçük yapraklı olmak üzere iki çeşidi vardır. Özellikle Kahramanmaraş'ta meşhur olan bu çorba, bağırsak kurtlarını düşürücü etkiye ve gastrit gibi mide rahatsızlıklarına çok iyi gelir.
Tirşik otunun faydaları nelerdir?
-Tirşik otu iştah açıcıdır. Zayıf ve iştahsız insanların tirşik bitkisi kullanmaları tavsiye edilir.
-Mide salgısını ve tükürük bezlerinin çalışmasını hızlandırır. Hazımsızlık ve sindirim problemi çekenlere faydalıdır.
-İdrar söktürücü bir bitki olan tirşik otu aynı zamanda idrar enfeksiyonunun tedavisinde de etkin bir rol oynar.
-Ateş düşürücü özelliğe sahip olan bitki kış hastalıklarına meydan okur, kansızlığa da faydalıdır.
-Tirşik otunun taze yaprakları vücutta oluşan çıban problemlerini ve basuru tedavi edici etkiye sahiptir. Oluşan yaraların hızla iyileşmesini ve kapanmasını destekler.
-Antioksidan içeriğe sahip olan tirşik vücudun bağışıklık sistemini güçlendirir ve vücut direncini arttırarak hastalıklara karşı korur.
-Tirşik otu kullanılarak hazırlanan macun sedef hastalığının tedavisinde fayda gösterebilir.
-Halk arasında bilinen bir özelliği de yılda 7 kez tırşik çorbası içenin o yıl boyunca hiç hastalığa yakalanmayacağı düşüncesidir.
-Tirşik bitkisi faydaları sayesinde, kansere yakalanma riskinin bile düştüğü söylenmektedir.
Tirşik otu çorbası nasıl yapılır?
Tirşik çorbası yapılırken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta fermantasyona uğratılması yani bir gün bekletilmesi gereklidir.Zehirli bir ot olduğu için yıkanması ve doğranması sırasında eldiven kullanmanız gerekebilir.
-Tirşik yapımı için yoğurt, un, sarımsak, buğday, nohut ve tirşik otu kullanılır.
Ç-orba için tirşik otu ince ince doğranır. Bir tencere içerisine yoğurt, un ve su karıştırılır.
-Yoğurtlu karışımın içine doğranan tirşikler de eklenerek ocağın altı yakılır ve yavaş yavaş karıştırılarak yoğurt kesilmeden ocaktan alınır.
-Bu aşamada kaynatılmaması gereken karışımın sıcaklığı mayalama ayarında olmalıdır. Ocaktan alınan karışımın ağzına bir kapak kapatılır.
-Daha sonra tencere sarılarak ertesi güne kadar mayalanmaya bırakılır. Ertesi gün daha önceden haşlanmış buğday, nohut ve mayalanan karışım düdüklü tencereye alınarak yaklaşık 1,5 -2 saat kadar pişirilir. Pişen tirşik çorbasının içine sarımsak dövülerek servis edilir.
-Tırşik çorbası konserveleme yöntemi ile kavanozlara doldurularak 3-4 ay boyunca tazeliğini koruyabilir.
Tirşik çorbası olarak bilinen tirşik yemeği Adana ilimizin de ünlü bir yemeğidir.
İlginizi Çekebilir